۱۶ آذر یادآور جنبش و قیام دانشجویی ایران در زمان دو دیکتاتوری

شهدای قیام دانشجویی ۳۲: بزرگ نیا، قندچی، شریع رضوی

۱۶ آذر دیگر یک روز عادی دانشجویی نیست، بلکه یک روز قیام ملی کشورمان علیه ظلم، ستم، و بی دادگری است. تفاوت نمی کند که این دیکتاتوری از چکمه پوشان باشد، و یا حکومت ملاها

یاد آوری و یادبود خاطره ۱۶ آذر

۱۶ آذر یاد آور روزی است که دانشجویان کشورمان سالیانی پیش مشعل فروزانی را روشن کردند . شراره های آن دل و جان همه را به آتش می کشاند. این شعله هرگز خاموش نگردیده، بلکه هر سال و هر روز بر تابش و درخشش آن تا تا رسیدن به آزادی افزوده می شود.

دانشجویان دانشگاهها، به ویژه دانشگاه تهران از سال ۱۳۳۲ تا کنون هرساله میان خود مراسمی به عنوان خاطره تلخ ۱۶ آذر بر پا می کنند. در دوران شاه، این گونه تظاهرات و مراسم به سختی و با دشوری انجام می گرفت و گاهی نیز به صورت خصوصی و گروهی به وسیله دانشجویا برگزار می شد.

در دهه۱۳۲۰ و اوایل دهه ۱۳۳۰، پس از سقوط حکومت رضاشاه پهلوی و ایجاد فضای بازتر، فعالیتهای سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه تهران (تنها مؤسسه مدرن آموزش عالی آن زمان در ایران) بسیار افزایش یافت. که در دوران نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق، افزایش یافت. پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سازمانهای سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، برای دوره کوتاهی در یک ائتلاف ضعیف، تحت نام نهضت مقاومت ملی به مقاومت سیاسی دست زدند و تظاهرات‌ها و اعتصابهای پراکنده‌ای در پاییز همان سال در دانشگاه تهران و همچنین بازار، از جمله در تاریخ ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، در اعتراض به محاکمه مصدق برگزار شد.

حمایت دکتر محمد مصدق

چند هفته پس از این وقایع، اعلام شد که روابط ایران و بریتانیا (که در زمان نخست‌وزیری دکتر مصدق قطع شده بود) از سر گرفته خواهد شد و ریچارد نیکسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریکا برای دیدار رسمی به ایران خواهد آمد. این موضوع  مناسبی بود که جرقه لازم را  برای اعتراضات فراهم کند و در ۱۶ آذر به سفارش نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال به سخنرانی در کلاسها پرداختند و ناآرامی تمامی محوطه دانشگاه تهران را فرا گرفت. دولت وقت به نخست وزیری فضل الله زاهدی،که از فرماندهان کودتا علیه دکتر مصدق بود، برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم به سرکوب اعتراضات گرفت. سربازان و نیروهای ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به کلاسهای درس حمله کرده و صدها دانشجو را بازداشت و زخمی نمودند. نیروهای امنیتی در دانشکده فنی، اقدام به شلیک تیر کردند که موجب مرگ سه دانشجوی این دانشکده به نامهای احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا شد. 
همان روز ۱۶ آذر پلیس توسط رادیوی دولتی شاه اعلام کرد:« عدهی از دانشجویان در کلاسهای درس نشسته بودند و به پلیس چهره خشنی نشان می دادند و پلیس را مسخره می کردند و این باعث شد که پلیس به واکنش بیفتد. پلیس قصد زدن دانشجویان را نداشت ولی دانشجویان به پلیس حمله کردند و میخواستند اسلحه شان را بگیرند، پلیس در قالب دفاع این کار را کرده و قصدش زدن دانشجویان نبوده است.»

دو روز بعد از واقعه ۱۶آذر، نیکسون به ایران آمد و در همان دانشگاه، در همان دانشگاهی که هنوز به خون دانشجویان بی‌گناه رنگین بود دکترای افتخاری حقوق دریافت کرد. روز ۱۶آذر به عنوان روز مقاومت و ایستادگی دانشجویان این سرزمین در برابر استعمار و استبداد و خودکامگی در دفتر تاریخ این سرزمین به یادگار ثبت گردیده است.

جنبش دانشجویی در ایران از یک اصالت خاصی برخوردار هست بطوریکه همیشه علیه دیکتاتورهای حاکم بر میهن مان بصور مختلف خودش را نشان داده است.

قیام دانشجویی ۱۳۷۸ دانشگاه تهران

وقایع هجده تیر ۱۳۷۸ یا حمله به کوی دانشگاه تهران دومین جنبش دانشجویی در ۱۳۷۸ بوقوع پیوست.

این تظاهرات که به مدت ۵ روز از چهارشنبه ۱۸ تا دوشنبه ۲۳ تیرماه  در دانشگاه تهران برگزار شد که با حمله نیروهای انتظامی و لباس شخصی های مزدور و دست نشاندهنده خامنه ای به خاک و خون کشیده شد.

قیام دانشجویی ۱۸ تیر ۷۸

۷ نفر در جریان حمله نیروهای سرکوبگر دیکتاتوری مذهبی به دانشجویان، ۷ نفر به شهادت رسیدند، که تاکنون اسامی چند تن مشخص شده است: عزت‌الله ابراهیم‌نژاد و فرشته علیزاده روشن شده‌است. در بیانیه ۲۶ تیر مرگ تامی حامی‌فر را نیز تأیید شد و همچنین چشم یک دانشجوی پزشکی بر اثر اصابت گلوله از حدقه بیرون آمد و هم چنین تعداد زیادی از دانشجویان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.

در این روزها دانشجویان شعار میدادند« خامنه ای حیا کن-سلطنت را رها کن» که پایه های حکومت ولی فقیه را تهران به لرزه در آورد.

کم‌تر از یک ماه بعد یعنی پنجم مردادماه ۷۸، سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهوری وقت نظام، در سخن‌رانی خود در دیدار عمومی با مردم همدان گفت:

«بعد از حادثه کوی دانشگاه، شورش پیش آمد. شورش و بلوا در تهران، حادثه زشت و نفرت‌آوری بود که ملت عزیز و مقاوم و صبور و منطقی ما را مکدر کرد. آنچه در تهران پیش آمد، لطمه به امنیت ملی بود؛ تلاشی بود برای برهم زدن آرامش مردم شریف و تخریب اموال عمومی و خصوصی و بالاتر از آن، اهانت به نظام و ارزش‌های آن و مقام معظم رهبری.»

روحانی که در آن زمان دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی رژیم بود، مردم و جوانان انقلابی را « عناصر اوباش خواند که باید تکه تکه و قطعه قطعه می شدند.»

در نماز جمعه ۹ بهمن ۱۳۸۸ احمد جنتی، امام جمعه موقت وقت تهران و دبیر شورای نگهبان خطاب به رئیس قوه قضائیه گفت: «در ۱۸ تیر ضعف نشان دادید؛ چند نفر در آن زمان اعدام شدند؟ اگر حالا هم ضعف نشان دهید آینده بدتری در انتظار شماست.»

و به نوشته روزنامه بهار در همان روزها: «کلیه نیروهای امنیتی و عاملان سرکوب این جنایت تبرئه شدند و تنها یک سرباز به نام اروجعلی ببرزاده، به جرم سرقت یک ریش تراش به سه ماه حبس محکوم شد!!»

این حرکت آنقدر عظیم بود که عکس یک دانشجوی معترض جلد مجله اکونومیست شد.

قیام سال ۱۳۸۸ و نقش دانشجویان

پس از انقلاب ۵۷، این مراسم به طور عمومی همه ساله تا چند سال پیش برگزار شده است. در ۱۶ آذر ۱۳۸۸  بزرگترین اعتراض علیه دیکتاتوری رژیم را داشت که منجر به زد و خورد شدید میان مزدوران رژیم و دانشجواین تظاهر کننده گردید. در این جریان شمار زیادی دانشجو دستگیر، شکنجه و حتی سر به نیست شدند. واکنش دستگیر و کشتار رژیم در همه رسانه های جهان منعکس شد.

قیام دیگر دانشجویان در سال ۱۳۸۸ بود که از ۲۵ خرداد این سال شروع شد و در همین روز نیروهای انتظامی و لباس شخصی تحت امر خامنه ای به کوی دانشگاه حمله کردند که طی آن شمار زیادی از دانشجویان مجروح شده و ۵ نفر هم به قتل رسیدند و بسیاری نیز بازداشت و مورد شکنجه نیروهای امنتی قرار گرفتند.

تظاهرات دانشجویان، ۱۶ آذر ۸۸

این تظاهرات که همدوش اعترضات مردم انجام شد، بظاهر در اعتراض به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری  دهم حکومت ملاها« جمهوری اسلامی» بود، که این تظاهرات حتی در سطح وسیع میلیونی در تهران برگزار شد.

در جریان حمله نیروهای انصار حزب الله و گارد ویژه برای ورود به دانشگاه بیش از ۱۵ نفر از دانشجویان فقط بدلیل اصابت گلوله مجروح شدند که بعدها اسامی همه کشته شدگان در یک لیست ۷۲ نفره انتشار یافت. اسامی هفت نفر به نام‌های مصطفی غنیان، مبینا احترامی، ایمان نمازی، فاطمه براتی، محسن ایمانی، کامبیز شعاعی و کسری شرفی ذکر شد که گفته شد در این حمله کشته شده و بیشتر آن‌ها بی‌اطلاع خانواده‌ها مخفیانه به خاک سپرده شده‌اند.

بدلیل مستمر بودن همین جنبش دانشجویی که در طول سالیان ادامه داشته است و هرگز خاموش نشده است و در ادوار مختلف مناسب با شرایط ادامه داشته است، نشان زنده بودن روحیه آزادیخواهی در دانشجویان ایران می باشد.

  

بخصوص که بعد از دیماه ۹۶ و بعد هم اعتراضات و اعتصابات اقشار مختلف مردم علیه ظلم و ستم آخوندی، تظاهرات امسال در همبستگی کامل با مردم و کارگران معترض مانند هفت تپه و کارگران فولاد اهواز می باشد که در شعارهایشان بخوبی متجلی هست: «فرزند کارگرانیم- در کنارشان می مانیم».

سرود ۱۶ آذر، روز دانشجو- Azar 16

Posted in: بزرگ‌نیا، قندچی، شریعت رضوی، ۱۶ آذر روز دانشجو،,تاریخ ایران